Grudniowy raport klimatyczno-hydrologiczny dla zlewni strumienia Świerszcz w Roztoczańskim Parku Narodowym
W grudniu zima była tylko przez kilka dni. Pod względem termicznym (średnia temperatura miesiąca wyniosła 1,1°C) grudzień był cieplejszy od średniej z wielolecia 1998-2024 o 1,7°C. „Mroźna i śnieżna” pogoda utrzymała się tylko przez 3 dni (26-28 grudnia).
Tylko wtedy maksymalne wskazania termometrów nie przekroczyły 0°C (ryc. 1). Temperaturę maksymalną 8,7°C odnotowano 19 grudnia i była to jedyna z czterech dób ze średnią temperaturą przekraczającą 5°C. Przez cały miesiąc temperatura nie spadła poniżej 6°C. Minimalne temperatury odnotowano 13 i 14 grudnia na poziomie – 5,9°C.
Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w grudniu 2024 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 25,9 mm i była o ponad 16 mm niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano 1 dzień z opadem śniegu, 3 dni z opadem mieszanym i 6 dni z opadem deszczu. Maksymalny opad dobowy (8 mm) wystąpił w postaci deszczu 17 grudnia. Pokrywa śnieżna utrzymywała się na gruncie przez 8 dni (11 i od 23 do 29 dnia miesiąca), z maksymalną grubością sięgającą 3 cm, 24 grudnia.
Niewielkie grudniowe opady, nieznacznie wpłynęły na wahanie zwierciadła płytkich i głębokich wód podziemnych (ryc. 2) oraz natężenie przepływu strumienia „Świerszcz”. Poziom wody w utworach czwartorzędowych, w przeciągu miesiąca, podniósł się o 3 cm, przy amplitudzie wahań wynoszącej 9 cm, a w głębszych wodach kredowych obniżył się o 7 cm. W kredzie położenie zwierciadła wody 31 grudnia było o 25 cm niżej od stanu w dniu 1 stycznia tego roku.
Przepływ strumienia „Świerszcz” utrzymał się na poziomie listopada. Średni miesięczny przepływ (26l/s), był znacznie niższy od wartości średniej dla wielolecia 2012-2024 (ryc. 3). Na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych był również niższy od przeciętnego dla analizowanego miesiąca.
Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – XII 2024 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w miesiącu grudniu, w latach 2012-2024. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.
Rok 2024 ze średnią temperaturą roczną 10,4°C był w Parku najcieplejszym w historii pomiarów. O 2,0°C cieplejszym od średniej z wielolecia 1998-2024 i o 0,6°C od najcieplejszego dotychczas 2019 roku. Pod względem opadowym (687,7 mm) zamknął się niewielkim niedoborem w stosunku do średniej z wielolecia (niespełna 31 mm).
Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w grudniu 2024 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 25,9 mm i była o ponad 16 mm niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano 1 dzień z opadem śniegu, 3 dni z opadem mieszanym i 6 dni z opadem deszczu. Maksymalny opad dobowy (8 mm) wystąpił w postaci deszczu 17 grudnia. Pokrywa śnieżna utrzymywała się na gruncie przez 8 dni (11 i od 23 do 29 dnia miesiąca), z maksymalną grubością sięgającą 3 cm, 24 grudnia.
Niewielkie grudniowe opady, nieznacznie wpłynęły na wahanie zwierciadła płytkich i głębokich wód podziemnych (ryc. 2) oraz natężenie przepływu strumienia „Świerszcz”. Poziom wody w utworach czwartorzędowych, w przeciągu miesiąca, podniósł się o 3 cm, przy amplitudzie wahań wynoszącej 9 cm, a w głębszych wodach kredowych obniżył się o 7 cm. W kredzie położenie zwierciadła wody 31 grudnia było o 25 cm niżej od stanu w dniu 1 stycznia tego roku.
Przepływ strumienia „Świerszcz” utrzymał się na poziomie listopada. Średni miesięczny przepływ (26l/s), był znacznie niższy od wartości średniej dla wielolecia 2012-2024 (ryc. 3). Na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych był również niższy od przeciętnego dla analizowanego miesiąca.
Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – XII 2024 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w miesiącu grudniu, w latach 2012-2024. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.Rok 2024 ze średnią temperaturą roczną 10,4°C był w Parku najcieplejszym w historii pomiarów. O 2,0°C cieplejszym od średniej z wielolecia 1998-2024 i o 0,6°C od najcieplejszego dotychczas 2019 roku. Pod względem opadowym (687,7 mm) zamknął się niewielkim niedoborem w stosunku do średniej z wielolecia (niespełna 31 mm).
Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.
Opracowanie
Bogusław Radliński
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Andrzej Sokołowski, Przemysław Stachyra
Zdjęcie ilustracyjne: Bogusław Radliński
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Andrzej Sokołowski, Przemysław Stachyra
Zdjęcie ilustracyjne: Bogusław Radliński
