Wbrew naszym odczuciom, kwiecień był już piątym - kolejnym miesiącem ze średnią miesięczną temperaturą wyższą od przeciętnej z wielolecia. Po ekstremalnie ciepłym lutym i marcu, tegoroczny kwiecień zamknął się ze średnią miesięczną temperaturą dla Zwierzyńca wynoszącą 10,7oC. Była ona wyższa o 2,2oC od średniej z wielolecia 1998-2024, ale niższa o 3,6oC od najcieplejszego dotychczas kwietnia z 2018 roku. Wrażenie chłodu spowodowane było stosunkowo długim, bo dziesięciodniowym okresem (pomiędzy 15 a 25 kwietnia), gdy temperatura maksymalna w ciągu dnia rzadko przekraczała 10oC (ryc. 1). W okresie tym pięciokrotnie odnotowano spadki temperatury poniżej 0 oC z miesięcznym minimum -2,4oC - nad ranem 23 kwietnia. Przymrozki te spowodowały przyhamowanie przedwczesnego rozwoju roślinności, ale nie poczyniły większych szkód w sadach i uprawach w naszym regionie. Czterokrotnie temperatura maksymalna w ciągu dnia osiągnęła wartość 25oC, a maksimum temperatury odnotowano 9 kwietnia (26,5oC).
Pod względem opadowym, kwiecień był drugim po marcu, miesiącem z niedoborem opadów. Suma opadów (33,1 mm) była niższa o prawie 18 mm (35%) od średniej z wielolecia. Odnotowano 7 dni z opadem znaczącym (co najmniej 0,5 mm) ale tylko jeden z opadem powyżej 10 mm (ryc. 1). Maksymalny opad dobowy (13,7 mm) wystąpił w postaci deszczu 2-go dnia miesiąca. Opadów śniegu w kwietniu tego roku nie odnotowano.
Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w kwietniu 2024 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Pod względem opadowym, kwiecień był drugim po marcu, miesiącem z niedoborem opadów. Suma opadów (33,1 mm) była niższa o prawie 18 mm (35%) od średniej z wielolecia. Odnotowano 7 dni z opadem znaczącym (co najmniej 0,5 mm) ale tylko jeden z opadem powyżej 10 mm (ryc. 1). Maksymalny opad dobowy (13,7 mm) wystąpił w postaci deszczu 2-go dnia miesiąca. Opadów śniegu w kwietniu tego roku nie odnotowano.
Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w kwietniu 2024 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Wiosenny niedobór opadów definitywnie zakończył okres bardzo dynamicznej odbudowy zasobów wód podziemnych. W przeciągu miesiąca lustro wody w głównym, kredowym poziomie wodonośnym, obniżyło się o 16 cm (od początku marca o 30 cm) ale pozostawało dalej w strefie stanów wysokich i intensywnie zasilało płytsze poziomy i wody powierzchniowe, gdzie spadki lustra wody były nieznaczne (ryc. 2.).
Natężenie przepływu strumienia „Świerszcz” w kwietniu nie było istotnie powiązane z panującymi warunkami opadowymi. Średni miesięczny przepływ tego strumienia wyniósł ponad 53 l/s i był o 10 l mniejszy od marcowego. Najniższy średni dobowy przepływ odnotowano 25 kwietnia - 41 l/s, a najwyższy 3 kwietnia - 65 l/s. Podobnie jak w marcu na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych zależny od zasilania opadowego był nieznacznie niższy od przeciętnego stanu dla analizowanego miesiąca (ryc. 3.).
Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – IV 2024 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Natężenie przepływu strumienia „Świerszcz” w kwietniu nie było istotnie powiązane z panującymi warunkami opadowymi. Średni miesięczny przepływ tego strumienia wyniósł ponad 53 l/s i był o 10 l mniejszy od marcowego. Najniższy średni dobowy przepływ odnotowano 25 kwietnia - 41 l/s, a najwyższy 3 kwietnia - 65 l/s. Podobnie jak w marcu na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych zależny od zasilania opadowego był nieznacznie niższy od przeciętnego stanu dla analizowanego miesiąca (ryc. 3.).
Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – IV 2024 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Ryc.3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w kwietniu, w latach 2012-2024 (linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie).Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.
Opracowanie:
Bogusław Radliński
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra (również fotografie)
