Styczniowy raport klimatyczno-hydrologiczny dla zlewni strumienia Świerszcz w Roztoczańskim Parku Narodowym

Styczeń 2025 roku był ciepły i ubogi w opady. Ze średnią miesięczną temperaturą +1,1°C był cieplejszy o 3,2°C od średniej wieloletniej dla tego miesiąca i chłodniejszy o 1,5°C od najcieplejszego dotychczas stycznia 2007 roku (cieplejszy od tegorocznego był jeszcze styczeń w 2023 r.). Szczególnie ciepła była ostatnia dekada miesiąca. Średnie dobowe temperatury utrzymywały się wówczas powyżej 0°C (ryc. 1), a nocne spadki temperatury były niewielkie. Zimowa aura panowała natomiast przez niespełna dwa tygodnie w środku miesiąca - od 11 do 20 stycznia. Temperaturę maksymalną (13,5°C ) odnotowano 28 stycznia, a minimalną (-10,8°C) rankiem, 5 dnia miesiąca.

 

Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w miesiącu styczniu 2025 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.

Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 39,2 mm i była o prawie 10 mm niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Styczeń był kolejnym, trzecim już miesiącem, z dużym niedoborem opadów. Odnotowano 4 dni z opadem deszczu, 2 dni z opadem mieszanym i 6 dni z opadem śniegu. Maksymalny opad dobowy wyniósł tylko 5,8 mm i wystąpił w postaci śniegu i deszczu 8 stycznia. Pokrywa śnieżna utrzymywała się przez 21 dni (od 4 do 25 stycznia z jednodniową przerwą 9 dnia miesiąca), z maksymalną grubością sięgającą 15 cm (14 stycznia).

Niewielkie opady ostatnich miesięcy negatywnie wpłynęły na zasoby wód podziemnych i powierzchniowych oraz natężenie przepływu strumienia „Świerszcz”. Co prawda poziom zwierciadła wody w utworach czwartorzędowych podniósł się w analizowanym miesiącu o kilka centymetrów, ale w głównym, kredowym poziomie wodonośnym zamiast wzrostów, charakterystycznych dla tej pory roku w dalszym ciągu obserwowano trend spadkowy (ryc. 2.). Przepływ strumienia „Świerszcz” ustabilizował się na poziomie z poprzedniego miesiąca (powyżej 26 l/s) i nie wykazywał większych wahań. Zarówno średnie miesięczne natężenie przepływu w „Świerszczu” jak i poziom wód gruntowych na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, były niższe od średnich z wielolecia 2012-2025 dla miesiąca stycznia (ryc. 3.).

 

Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – I 2025 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.

 

Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w miesiącu styczniu, w latach 2012-2025 (linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie).

Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.

Bogusław Radliński
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Andrzej Sokołowski, Przemysław Stachyra
Zdjęcie ilustracyjne: Bogusław Radliński