Obszary Ochrony Ścisłej

Jarugi zajmują tereny o bardzo urozmaiconej rzeźbie; wysokości bezwzględne dochodzą tutaj do 300 m n.p.m., a względne osiągają 80 m. Kopulaste wzniesienia, zbudowane ze skał okresu kredowego (opoki i gezy) wchodzą w skład głównego pasma Roztocza Tomaszowskiego ciągnącego się z północnego zachodu na południowy wschód. Ponadto ważnym elementem rzeźby są wąwozy, jary oraz doliny i płaskie obniżenia wysłane utworami czwartorzędowymi, głównie piaskami i glinami spiaszczonymi. Teren trudno dostępny.

Na terenie Jarug zdecydowanie przeważają rędziny gleby brunatne wyługowane, wytworzone ze skał wapiennych formacji kredowej. Mniejszą powierzchnię zajmują gleby bielicowe właściwe i gleby deluwialne z zapoczątkowanym procesem bielicowania; występują one w dolnych partiach i u podnóża stoków oraz w obrębie dolin i lokalnych zagłębień terenu. 

Z glebami brunatnymi wyługowanymi związany jest zespół żyznej buczyny górskiej w odmianie typowej. Głównym składnikiem drzewostanu jest buk (przeciętny wiek około 160 lat), który niekiedy osiąga wysokość ponad 33 m pierśnicę 1,2 m.

Podobne rozmiary osiąga jodła, której udział w drzewostanach jest znacznie mniejszy niż w innych płatach tego zespołu w RPN. Wiele jej egzemplarzy zostało i jest powalonych przez wiatr lub obfite opady śniegu. Miejscami spotkać można przestoje lipy drobnolistnej i szerokolistnej, dorastającej często do rozmiarów drzew pomnikowych. W północnej i środkowej części o.o. ścisłej występują fragmenty grądu lipowo-grabowego. Stwierdzono tu obecność szeregu gatunków rzadkich, takich jak: widłak wroniec, tojad dzióbaty, żywiec gruczołowaty, kokorycz pusta, zdrojówka rutewkowata, groszek wschodnio-karpacki, barwinek pospolity, miodunka miękko włosa, starzec gajowy. Okazałość Jarug możemy zobaczyć, przemieszczając się Białą Drogą, którą poprowadzono Szlak partyzancki Roztocza.

Jest to jeden z najpiękniejszych obszarów z lasami jodłowo-bukowymi Lubelszczyzny. Znajdują się w nim liczne sędziwe jodły, osiągające ponad 50 m wysokości i ponad 3 m w obwodzie pnia oraz buki — ponad 40 m wysokości i około 3 m obwodu. Spotkać tu można szereg gatunków roślin rzadkich, górskich i chronionych, a także wiele roślin zarodnikowych, stanowiących osobliwości we florze Parku. Z roślin naczyniowych na podkreślenie zasługuje obecność: lepiężnika białego, starca gajowego, przetacznika górskiego, paprotnicy sudeckiej, widłaka wrońca. Obiekt ten stanowi doskonały model dydaktyczny, gdzie można zaobserwować wyraźne zależności między rozmieszczeniem drzew i zespołów roślinnych a zróżnicowaniem geologicznym, rzeźby terenu, stosunków glebowych i wodnych. Walory te wykorzystuje ścieżka przyrodnicza na Bukową Górę, której dodatkowym walorem jest panorama na strefę krawędziową Roztocza i wieś Sochy. 

Górne i częściowo środkowe partie wzniesienia, gdzie wytworzyła się rędzina, porasta żyzna buczyna. Drzewostan tworzy tu buk i jodła.

Ich udział zmienia się wraz ze zmianą wysokości; w środkowych częściach zboczy przewagę uzyskuje jodła, a w górnych i szczytowych niepodzielnie panuje buk. W wielu miejscach zalegają wykroty obu gatunków. Dość ubogie w gatunki runo grądowe osiąga większe pokrycie jedynie w lepszych warunkach oświetlenia. Na ścianie lasu, od strony wsi Sochy rośnie kilka dorodnych egzemplarzy modrzewia polskiego. 

Środkowe i dolne części stoków Bukowej Góry, gdzie wykształciła się gleba bielicowa właściwa, porasta wyżynny jodłowy  bór mieszany. Jest to cienisty las, którego warstwę drzew tworzy jodła w domieszce ze świerkiem, sosną i bukiem. Różnicuje się on na podzespół żyzny (dominacja gatunków grądowych w runie) i typowy (z przewagą gatunków borowych w runie). Pierwszy graniczy bezpośrednio z buczyną i zajmuje znaczną część obszaru jedlin, drugi ogranicza się do kilku płatów w północnej części obszaru

Ochrona bierna w Narcie rozpoczęła się w  1957 r., wtedy to utworzono Rezerwat Nart o pow. 212,06 ha. Dziś obszar ochrony ścisłej ma pow.  275,72 ha.  

Obszar ochrony ścisłej Nart zajmuje tereny o urozmaiconej rzeźbie. Najwyższym wzniesieniem jest, położona w północnej części, Kamienna Góra (340 m n.p.m.). Na południe teren wyraźnie obniża się i wyrównuje. Obok dominujących w rzeźbie partii wierzchowinowych i stokowych, ważną rolę odgrywają nieckowate, suche doliny, wypełnione utworem piaszczysto-pylastym. 

Na terenie o.o. ścisłej Nart przeważają gleby rędziny, gleby, wytworzone ze skał wapiennych formacji kredowej lub z piasków gliniastych i słabo gliniastych. Mniejszą powierzchnię zajmują gleby bielicowe, wykształcone z piasków luźnych, spotykane w obniżeniach terenu oraz w dolnych częściach stoków. Z rędzinami związany jest zespół żyznej buczyny. W drzewostanach bukowych, jodłowo ­ bukowych i jodłowo-grabowo-bukowych spotyka się dość często przestoje jodły, buka, graba i jawora.

W runie leśnym występuje wiele gatunków górskich, rzadkich i chronionych. Na podkreślenie zasługują: przetacznik górski, paprotnik kolczysty, paprotnik Brauna, czosnek siatkowaty, podkolan zielonawy, pokrzyk wilcza jagoda, groszek wschodnio-karpacki, kokorycz pusta, widłak wroniec, lepiężnik biały, orlik pospolity, buławnik wielkokwiatowy. Na siedliskach nieco uboższych, zwykle na terenach obniżonych lub równinnych, występują płaty ubogiej buczyny. Na glebie bielicowej właściwej występuje w południo-wschodniej części płat mieszanego boru jodłowego z dużym udziałem sosny i przylegający do niego mieszany bór dębowo-sosnowy z bukiem. W runie leśnym ostatniego z nich rosną: pomocnik baldaszkowy, gruszyczka  zielonawa i turówka leśna. Szlak centralny Roztocza umożliwia obserwację północnej strefy obszaru ochrony ścisłej Nart.

Z rędzinami związany jest zespół żyznej buczyny górskiej w odmianie z żywcem cebulkowym. Rozwija się on na szczytach wzniesień o różnej ekspozycji i nachyleniu. Na glebach płowych, w obrębie głębokich i stromych wąwozów, występuje odmiana buczyny z paprotnikiem kolczystym. Obie odmiany obfitują w przestoje buka, jodły i jaworu oraz w górskie, rzadkie i chronione gatunki w runie. Do najbardziej interesujących wśród nich należą: paprotnik kolczysty, - paprotnik Brauna, podrzeń żebrowiec, przetacznik górski, paprotnica sudecka, czartawa pośrednia, kokorycz pusta, widłak wroniec, kruszczyk szerokolistny, buławnik wielkokwiatowy. W północnej i środkowej części występują także płaty ubogiej buczyny górskiej.

Niewielką powierzchnię w o.o. ścisłej Czerkies zajmuje wyżynny mieszany bór jodłowy. Rozwija się on na glebie bielicowej właściwej w dolnych, rzadziej w środkowych partiach skłonów. Osobliwością tej fitocenozy jest dorodny drzewostan jodłowy z licznymi okazami drzew pomnikowych. W obrębie tej asocjacji miejscami występują płaty jedlin z dużym udziałem sosny. Charakter obszaru możemy zobaczyć jadąc drogą powiatową z Obroczy do Guciowa, lub punktów widokowych znajdujących się na polach wsi Obrocz.