Ośrodek Hodowli Zachowawczej

Koniki polskie pojawiły się w RPN 16 lipca 1982 roku. Wtedy to powstała hodowla rezerwatowa koników polskich, która przyjęła nazwę „Ostoja”. Do ogrodzonej enklawy lasu przy stawach „Echo” o pow. ok. 40 ha wpuszczona 4 klacze o imionach Husaria, Moda, Tuba i Hanula oraz ogiera o imieniu Mohacz, jako partnera dla tych klaczy. Wszystkie koniki zostały zakupione w SK Racot.

Pierwsze koniki jakie przyszły na świat w Ostoi to: ogierek, który otrzymał imię Mszar ur. 10.06.1983 r., klaczka ur. 19.06.1983 r., która otrzymała imię Trzmielina i ogierek o imieniu Modrzew ur. 30.07.1983 r.

Trzmielina, która w rezerwacie przebywa do dnia dzisiejszego, licząc już 31 lat, urodziła w swojej karierze 22 źrebięta, w tym 12 klaczek i 10 ogierków.

Druga z kolei pod względem wieku jest klacz Hurtnica ur. w 1985 r., licząca lat 29, która również pozostawiła po sobie 21 źrebiąt, w tym 11 klaczek i 10 ogierków.

W wyniku trzykrotnego powiększania „Ostoja” liczy ok. 180 ha, gdzie koniki mają do dyspozycji: las, łąki, dolinę rzeki Świerszcz oraz trawiaste groble stawów „Echo”.

Cechy konika polskiego:

Cechy eksterieru:

• wzrost 135-140 cm mierzony w kłębie,
• umaszczenie myszate od jasnego do ciemnego,
• czarna pręga grzbietowa zachodząca na ogon,
• bujna czarna grzywa oraz ogon, czasami z jasnymi włosami brzegowymi,
• pręgi na kończynach, łopatce,
• „prymitywny pokrój” o beczkowatej przyziemnej sylwetce,
• „prymitywna, ciężka głowa” z dużymi kośćmi żuchwy.

Cechy biologiczne:

koniki polskie charakteryzuje przede wszystkim ogromna ufność do człowieka, która umacnia się w miarę obcowania z nim. Spokojny temperament wyróżnia koniki polskie na tle innych ras koni. Są one także pilnymi obserwatorami otoczenia, z racji bliskiego kontaktu z naturą, przez co potrafią bardzo energicznie zareagować w obliczu zagrożenia. Koniki polskie są rasą odporną na złe warunki atmosferyczne, mają zdolność rekompensacji wzrostu i rozwoju (dobrze znoszą okresowe niedobory paszy, szczególnie w okresie zimy, które nadrabiają latem). Ponadto są zaradnie w zdobywaniu pokarmu i dobrze wykorzystują paszę. Klacze są bardzo płodne i rodzą źrebięta do późnego okresu życia. Koniki są zwierzętami stadnymi i żyją w tzw. tabunie, złożonym z 8 klaczy matek, z których dwie z racji wieku nie zaźrebiają się, wraz z przychówkiem oraz ogier.

W tabunie obowiązuje matriarchat, przewodnikiem stada jest najstarsza klacz, która prowadzi stado do nowych miejsc żerowania, schronienia przed deszczem, wiatrem mrozem, owadami. Ogier odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo i znajduje się zawsze w jego pobliżu, obserwując otoczenie. W trakcie wędrówek tabunu kroczy jako ostatni. Ponadto ogier tabunowy nie pozwala zbyt długo przebywać w stadzie młodym ogierom, które wypędza w wieku około 1 roku. W ten sposób nie dopuszcza do krycia klaczy przez inne ogiery. Wypędzone ogierki grupują się i tworzą tak zwane stado kawalerskie.

Zadaniem hodowli rezerwatowej jest utrzymywanie koników w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. W wyniku tego następuje utrwalenie ogromnego potencjału biologicznego, umiejętności radzenia sobie w trudnych warunkach bytowania (deszcze, mrozy, śnieżyce, upały). Koniki w RPN dokarmiane są wyłącznie sianem, tylko w przypadku utrzymywania się przez dłuższy czas grubej pokrywy śnieżnej.

Każdego roku późną jesienią odławiane są młode konie, które przenosi się do hodowli stajennej.

W 1996 roku w oparciu o zabudowania dawnego folwarku Florianka Ordynacji Zamojskiej z połowy XIX wieku utworzono dział hodowli koników w systemie stajennym. Cała hodowla konika polskiego w RPN przyjęła nazwę Ośrodka Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego. Zmieniona w 2010 roku na Ośrodek Hodowli Zachowawczej.

W stajni może przebywać stado liczące ok. 40 koników. Są to klacze matki w liczbie wraz przychówkiem do wieku 2,5 - 3 lat, młode osobniki odłowione
z rezerwatu oraz ogiery i wałachy użytkowane do pracy w zaprzęgu. Celem utrzymania dużej zmienności genetycznej do krycia klaczy używanych jest 2-3 ogiery. Przez większość roku koniki przebywają na pastwiskach.

Tu również wszystkie młode sztuki są przygotowywane do pracy. Koniki poddawane są przynajmniej sześciomiesięcznemu treningowi przygotowującemu je do użytkowania zaprzęgowego (bryczka, sanie) oraz pod siodłem.

Owca uhruska jest rodzimą odmianą, która została wyhodowana przez Zespół Pracowników Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie działających pod kierunkiem prof. Adama Domańskiego. Prace hodowlane rozpoczęte zostały w 1957 roku w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Uhrusku (pow. włodawski). Materiałem wyjściowym były regionalne typy owiec z Podlasia, które w różnym stopniu były krzyżowane z rasami bardziej jednostronnie użytkowymi, w celu poprawienia ich cech użytkowych, nie zaprzepaszczając jednak najważniejszych cech, jakimi charakteryzują się osobniki bardziej prymitywne.

Księgi hodowlane dla owcy uhruskiej prowadzone są od 1963 roku.

• owce średniej wielkości o białym umaszczeniu,
• sylwetka głęboko osadzona na dość krótkich nogach,
• silny instynkt stadny,
• osobniki są bezrożne (obydwie płcie),
• masa ciała dorosłych maciorek to 55 – 80 kg, tryków 95 – 110 kg,
• Uzyskuje się od nich dobrej jakości wełnę, średniej grubości oraz jagnięta rzeźne o dobrych, przyrostach w młodym wieku i stosunkowo dobrych cechach mięsnych.

Owce uhruskie są najlepszym przykładem rasy doskonale przystosowanej do warunków regionu południowo – wschodniej Polski. Dobrze wykorzystują pasze gospodarskie i naturalne pastwiska, dobrze znoszą chów alkierzowy w warunkach mniej komfortowych. Wspomniane zalety owiec uhruskich sprawiają, że mogą być one wykorzystywane do czynnej ochrony przyrody. Hodowlę owcy uhruskiej w Roztoczańskim Parku Narodowym rozpoczęto we wrześniu 2010 roku. Materiał wyjściowy stanowiło trzydzieści 10 miesięcznych maciorek oraz dwa tryki, które pochodziły z Dydaktyczno-Badawczej Stacji Doświadczalnej Małych Przeżuwaczy w Bezku, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Owce zostały wprowadzone do zaadoptowanego magazynu na owczarnię położonego na terenie dawnej szkółki leśnej (osada Komanówka). Do owczarni przylega wygrodzony teren, który stanowi wybieg i w części może być wykorzystany jako pastwisko. Na pastwiska przeznaczono i wygrodzono łąkę o powierzchni 2,0 ha, podzieloną na 4 kwatery. Wprowadzenie wypasu owiec na teren RPN ma na celu ochronę cennych i rzadkich gatunków roślin. Wypasanie powierzchni otwartych warunkuje egzystencję innych gatunków zwierząt. Owce uhruskie są objęte Programem Ochrony Zasobów Genetycznych.

Bydło białogrzbiete

Od wieków występowało nad dolną Wisłą, Bugiem, Sanem i Narwią. Jest to bydło autochtoniczne. Często nazywane od miejsca występowania np. nadbużańskie, nadwiślańskie.

Charakterystyczna maść to biały wąski pas na kłębie rozszerzający się ku zadowi obejmujący całą szerokość miednicy. Pozostała powłoka skóry srokata, biało-czarna lub czerwono-biała. Umaszczenie bardzo silnie dziedziczone.

Bydło doskonale przystosowane do trudnych warunków środowiska, niewybredne w doborze paszy, ma też naturalną zdolność do ograniczenia wydajności umożliwiającej przetrwanie sezonowych niedoborów paszy.

Bydło polskie czerwone

Bydło polskie czerwone zaliczane jest do grupy pochodzącej od tura mniejszego (Bos taurus brachyceros). Jest to prastare bydło słowiańskie bardzo rozpowszechnione niegdyś w Europie wschodniej i Skandynawii.

W naszym regionie jeszcze bardzo popularne do końca lat 60-tych ubiegłego wieku. Obecnie rasa bardzo nieliczna.

Cechy charakterystyczne to czerwone umaszczenie, tułów raczej krótki osadzony na mocnych nogach. Na głowie niewielkie ale mocne rogi. Doskonale przystosowują się do bardzo zmiennych warunków utrzymania.

W/w rasy bydła zostały wprowadzone na teren RPN w 2013 roku w celu czynnej ochrony wybranych siedlisk. Są to dwie krowy rasy BG (białogrzbietej) oraz trzy krowy rasy RP (polska czerwona).

W okresie pastwiskowym utrzymywane są na ogrodzonym terenie jednej
z enklaw tj. „Biały Słup”. Na okres zimowy krowy są odławiane i transportowane do budynku inwentarskiego w osadzie Komanówka.
Obie rasy objęte są Programem Ochrony Zasobów Genetycznych.